گسل سنت و تجدد
گسل سنت و تجدد که اولین گسل مهم و شاید بزرگترین آن است که واکنش جامعه ما در برخورد با امواج تجددی بود از دوره قاجار تا کنون، به طور مستمر و مداوم وارد سرزمین ما می‌شود. تجدد، روایت یکسانی در جامعه ما نیافت و هنوز نیز نیافته است. ولی آثار ورود آن به جامعه […]
گذار تاریخی ملت ما
جامعه ما یک جامعه در حال گذار است. گذار اجتماعی به معنای تغییرات بنیادین در ارزشها و ساختارهایی از جامعه است که برای دورانی متمادی جامعه را در یک حالت فلج اجتماعی نگه داشته است. ما در برنامه های گذشته مهمترین این ارزشها و ساختارها را برشمردیم. افزون بر یکصد و پنجاه سال است که […]
روایت یا درایت؟
جهان مدرن جهان سندیت درایت عقلی است وپایگاه ارزشی آن به رسمیت شناختن عقل نقاد و خود بنیاد انسان کاوشگر و جستجوگرو کنجکاو می‌باشد. درجهان کهن اما عقل جایگاه یگانه امروزین خود را نداشت. دست و پای عقل بسته با زنجیر نقل بود. اصالت روایت، سایه سنگین خود را بر خردمداری انسان افکنده بود. در […]
حکومت اسطوره ها
ما با اسطوره ها و نمادها و روایت هایشان زندگی می‌کنیم. آنها در متن زندگانی ما هستند و نفوذ معنوی شان مانند زنجیری ما را به آنان وابسته نموده است. روایت‌های آنان و گفته‌ها و کرده هایشان به جای این که به حافظه تاریخ سپرده شده باشند در حافظه جمعی ما و در ذهن تک […]
نقش فرهنگ استبداد: رنسانس ایرانی، پالایش فرهنگی
اگر خصوصیت اصلی فرهنگ در دوران قبل از تجدد، حفظ آداب و رسوم و سنن بود، امروزه خصوصیت یک فرهنگ مدرن، قابلیت انعطاف و قدرت تغییرپذیری سریع آن است. اگر در عصر کهن، فرهنگ هر جمعی در درجه اول تولیدات ذهنی و اجتماعی خودشان بود و تاٍثیرپذیری از دیگر فرهنگها بسیار سهم اندکی در فرهنگ […]
نقش فرهنگ استبداد و تغییرات ناخواسته
نقش فرهنگ استبداد و تغییرات ناخواسته آن در جهت پذیرش فرهنگ بشری و آمیزش اجباری با آن موضوعی کلیدی است که در این قسمت از چرخه استبداد به آن می‌پردازیم. فرهنگ، همان دریای ارزشها و اداب و رسوم و قواعد عرفی و دینی و باید و نبایدهای اجتماعی و اخلاقی است که هم دردرون ما […]
از کوزه همان برون تراود که در اوست
در این قسمت از چرخه استبداد با توجه به مطالب گفته شده‌ی پیشین، به این سوال اساسی که همواره پیش روی ماست و پاسخی درخور نمی‌یابد می پردازیم که: چرا ما از مشروطه به بعد موفق شده‌ایم که مستبدین را از اریکه قدرت به زیر بکشیم ولی استبداد جان سخت همچنان قوی‌تر از قبل ادامه […]
نقش کارمندان دولت در برابر شهروندان
بخش مهمی از نیروی کار در ایران نیز به خصوص پس از تاسیس دولت مدرن جذب کار دولتی و یا کار در دستگاه قضائی و ارتش و بعد از اانقلاب، سپاه و نیروهای نظامی و انتظامی می‌شوند. در این برنامه از چرخه استبداد، به خصوصیات و الزامات مشترک کار در این محیط ها بپردازیم.
بازار، آموزشگاه ارادت پیشگی و تعصب به روحانیت مستبد
در برنامه قبل از درهم تنیدگی تاریخی دو نهاد روحانیت و بازار در ایران گفتیم. با وقوع آنچه که ا انقلاب اسلامی نام گرفته است، بخش قابل توجهی از بازاریان نیز در کنار روحانیون انقلابی و حکومتی به قدرت و مکنت رسیدند و همه تشکیلات صنفی بازار را در اختیار گرفتند. چرخه استبداد، بازتولید اقتصادی […]
بازار کسب و کار و روحانیت
در جوامع سنتی خاورمیانه، کودکان وجوانان اگر در خانواده ای کشاورز نبودند تا مانند پدران خود به کار کشاورزی و دامداری ادامه دهند، یا طلبه میشدند تا روحانیت پیشه کنند و یا به نظام و یا دیوان روی می آوردند تا پیشه ای در حکومت داشته باشند و یا در بازار شاگرد تاجر و یا […]